In gesprek met Ria Huisman

Het is een regenachtige woensdagmiddag als ik Ria Huisman mag interviewen. Ria is getrouwd en heeft kinderen en kleinkinderen en is gepensioneerd docent natuurkunde en scheikunde. Ze is in oktober 2021 gestart met Leerjaar 3 aan de Vakopleiding Italiaanse & Vlaamse Renaissance.

Anja Wolfkamp in gesprek met Ria Huisman

Wat vond je van je baan in het onderwijs? Is er in de loop van de tijd veel veranderd?
“Het onderwijs is inspirerend en motiverend en ik heb er veel plezier gehad. Minder leuk waren de grote klassen. De kinderen zijn nu, tegenwoordig, ook veel drukker en hebben minder respect voor gezag. Maar het is niet zo dat ik perse uit het onderwijs wilde. Het kostte teveel energie en manlief en ik willen graag gezond een nieuwe fase samen beginnen. Ik ben nu dus met pensioen. Zo hebben we tijd voor ons huis in Zweden. We zijn het aan het opknappen.

O wat leuk….Hoelang hebben jullie het huis in Zweden. En waarom heb je Zweden gekozen.
Mijn man en ik hebben al 14 jaar een huis in Zweden, het is een oude boerderij uit het eind van de 18^e eeuw. En dat is meteen de reden waarom ik de oude ambacht-technieken zo leuk vind. Zweden was, voordat we het huis kochten, al ons favoriete vakantieland. We voelen er ons thuis, er is veel minder stress. De Zweden zelf zeggen ook vaak ‘tar det lungt’, “doe maar kalm aan.”
De zomers in Zweden zijn heerlijk en de natuur is er grotendeels nog echte natuur.

In Zweden hebben veel houten huizen een kleur. Jullie huis is ook donkerrood. Met welk pigment is het beschilderd?
Ja, opvallend, dat rood. Het is het zg. Falurood. Dat is een gevelverf die gemaakt wordt van het pigment falurood. Het falurode pigment bevat veel metaaloxides, -sulfaten en verbindingen van o.a. silicium, kalium, calcium, magnesium en natuurlijk ijzer. Het is een restproduct van het winnen van koper en kopererts. Het verfmengsel moet enige tijd koken met meel en water voor het gereed is. En dan is het kwasten maar op de gevels. Falurood is het conserveringsmiddel voor huizen die in weer en wind en vorst behouden moeten blijven. Schimmels en rotbacteriën houden er namelijk niet van.

Maar de echte reden voor de rode kleur in de 19^e eeuw…men vond die kleur gewoon mooi. Het huis lijkt dan op een bakstenen huis. Door de conserverende werking is het een blijvertje geworden.

Dank! Dat was een lesje in ambacht, geschiedenis, cultuur, natuurkunde en scheikunde in een!
Speelt kunst een grote rol in je leven?
Nee niet echt, maar de middeleeuwen en pre-historie vind ik erg interessant en dan vooral de pigmenten die ze gebruikt hebben om te tekenen of te schilderen.

Hoe kwam je in aanraking met ei-tempera?
In Zweden wordt veel geschilderd met natuurlijke pigmenten. Het is van oudsher de gewoonte om wanden binnen en de meubels te versieren met ei-olie tempera. Dus het interieur. Dat vond ik al machtig interessant en schitterend om naar te kijken. Ik heb in een lesmiddag gehad in het schilderen op meubels van een zeer geoefend iemand. En later van een specialiste in restauratie van erfgoed “een dagje”  leren wanden schilderen. Bijgaande foto’s zijn foto’s van Hälsingegörds. Die staan op de Unesco Werelderfgoed lijst. Er is geschilderd met ei-olie tempera.

Toen ik in Nederland ging zoeken naar een plek om te leren schilderen met ei-tempera kwam ik Boulevard Magenta tegen. Ik bezocht de school die toen nog op Landgoed Laag Soeren gevestigd was, en viel voor alles wat ik daar kon gaan leren. En vooral mijn “ei” kwijt te kunnen in verf maken en schilderen en heel belangrijk: het vergulden met echt goud met hoogglans en graveertechnieken.

Waarom vind je het werken met echt goud, polyment en het vergulden zo leuk?
Ik hou van de ‘glim’ van goud. En het opbouwen met poliment en dat vergulden is een ambacht en die vaardigheden ontwikkelen geeft me veel plezier. Werken met gereedschap, altijd een hand tekort komen kortom de technische kant vind ik altijd erg leuk. Spannend om te doen. Er zijn niet zoveel mensen die dit kunnen dus het vak is redelijk bijzonder.

Je volgt de Vakopleiding Italiaanse & Vlaamse Renaissance en zit nu in het derde jaar. Hoe bevalt het?
Met ei-tempera schilderen is geweldig leuk. Bijvoorbeeld om te ervaren hoe het ene pigment zo verschilt van het andere pigment. Wat het betekent voor je volgende laag in je schilderij.
In Zweden wordt er veel met natuurlijke pigmenten geschilderd. De pigmenten die gebruikt worden van oudsher zijn dezelfde als elders in Europa. Er werden veel aardes en ombers gebruikt in Zweden. Later ook ultramarijn en natuurlijk ook de foute pigmenten als loodwit en arsenicum groen. Er is een strenge regulering in Zweden waarin het verboden is om met  gevaarlijke pigmenten te werken. Zeker op oppervlakten waar het van af kan regenen en dan in het grondwater kan verdwijnen. En het vergulden blijft belangrijk, ook in het derde jaar!

Wie is jouw favoriete kunstschilder?
Deze heb ik niet maar ik bewonder Leonardo da Vinci. Vanuit mijn vakgebied natuurkunde vind ik hem (natuurlijk) zeer bijzonder. En dan vooral zijn technisch inzicht. Let wel: het waren de middeleeuwen! Hij heeft veel uitgevonden en bedacht en dat op papier gezet. Zelfs het principe van een helicopter had hij al uitgedacht.
Zijn anatomische studies vind ik ook heel mooi. Ik heb nog nooit wat gezien of bezocht van hem maar wel wat posters van zijn tekeningen gekocht.

Ik bewonder ook kerken en plafonds. Stap maar eens binnen in de middeleeuwse kerkjes in Zweden. Dan ben je verkocht. Sommige zijn erg mooi versierd met schilderingen en houtwerk. Maar een echte aanrader blijft de St. Pieter in Rome met zijn mooie schilderingen en het natuursteen op wanden en vloeren.

In Nederland is dat de Walburgis kerk in Zutphen deze kerk is zo mooi gerestaureerd met leuk verhalende beschilderingen op de plafonds en pilaren.

En een echt technisch fantastisch verhaal vind ik toch wel de toren van Pisa. De toren zakte al vrij snel scheef en er is veel aan gestut om hem niet om te laten vallen. En hij staat nog steeds. Voorwaar een succesvol voorbeeld van toegepaste bouwkundige technieken.

Kijk, een kunstenaar op zich zou ik er niet zozeer uit willen lichten maar er zijn veel boeken die ik erg mooi vind.  Bijvoorbeeld The Book of Kells en het gebedenboek van Maria van Gelre, omdat ik een fervent lezer en groot boekenliefhebber ben. Boeken die een geschiedenis hebben vind ik zeer interessant.
En dan in oude boeken ook nog de illustraties die ze nog bijzonderder te maken.

Ja, eigenlijk komt in de middeleeuwse geschriften mijn liefde voor lezen, geschiedenis en ei-tempera samen.
Een van de eerste eeuwenoude boeken die ik zag was het boek van Copernicus met zijn uitleg over de aarde die rond de zon draaide. Vooral de vroeg middeleeuwse boeken intrigeren mij.

Ik vraag mij dan af: wat is het verhaal erachter, welk materiaal werd gebruikt, welk symboliek wordt in de afbeelding weergegeven. Veranderingen die je al bladerend door de eeuwen heen waarneemt qua schrift en symbolengebruik vind ik ook leuk.

Wat ga je met deze inspiratie doen, gebruik je de inspiratie en bevlogenheid ook in het werkstuk dat je in het derde leerjaar gaat ontwerpen?
In dat werkstuk ga ik drie afbeeldingen gebruiken uit het boek Les très riches heures du duc de Berry met schilderingen en miniaturen van de gebroeders van Limborgh uit 1410. Ik heb er zo’n zin in! Het wordt een fantastische schilderreis waarbij ik weer met goud aan de slag kan.